Mustafa KAYA

Mustafa KAYA

548 Yazı

EKOPOLİTİK: **ASMALARIN GÖZYAŞI BU KEZ YASİN TOKAT İÇİN!

**ÜZÜM BAĞLARI ÖKSÜZ KALDI…



Denizli, yüce gönüllü, hoşgörülü ve en mütevazı iş insanını kaybetti. Zamansız budama sonucu adeta gözyaşı döken asmalar ve üzüm bağları bu kez hiç beklenmeyen “zamansız bir ölüm” için ağlıyor…***



Tatilini geçirdiği Kuşadası Güzelçamlı’da denizde yüzdüğü sırada fenalaşan Yasin Tokat ilk müdahalelerin ardından önce Kuşadası Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. Kalp krizi geçiren Tokat daha sonra Söke Devlet Hastanesine nakil edildi. Burada yoğun bakım ünitesinde tedavi gören sevilen iş insanı Tokat doktorların tüm müdahalesine rağmen sabaha karşı hayatını kaybetti. Kaybı Denizli ve ülke genelinde büyük üzüntü ile karşılanan 77 yaşındaki Yasin Tokat’ın Kanada’dan kızının beklendiği ve cenaze programının henüz belli olmadığı bildirildi.



BİR İLÇENİN KADERİ DEĞİŞTİREN ADAM!
Daha önce tütün ve üzüm üreticiliği ile uğraşan Denizli’nin Güney ilçesinin kaderi, Tokat ailesinin Pamukkale Şarapları adı altında üretim yapmaya başlaması ile birlikte değişti. 1970’li yılların başlarına kadar Güney’de ağırlıklı üzüm ve tütün vardı. Özelleştirmeden sonra köylü tütün yetiştiremez hale geldi. Sofralık üzüm ve pekmezin katma değeri şarap ile karşılaştırılamayacak kadar düşüktü. Pamukkale Şarapçılık bölgede bağ yatırımına öncülük etti. Köylüyü de teşvik etti. Fevzi ve Yasin Tokat kardeşlerin şirketi Pamukkale Şarapçılık ilçede ücretsiz asma çubuğu dağıttı. Ve “Üzümleri biz alacağız” dedi. Ayrıca önde gelen şarap üreticilerini bu bölgeye, Güney’e davet etti. 10 binden 3 bine inen ilçe nüfusu tersine göç ile 5 binin üzerine çıktı. Çiftçinin de refahı arttı. Üreticiler pekmez ve sofralık üzümle kıt kanaat geçinirken, şaraplık üzümle gelirini katladı.



GÜNEY ÖKSÜZ KALDI!
Kısacası Denizli’nin Güney ilçesinin kaderi; Tokat ailesiyle; (Fevzi ve Yasin Tokat kardeşlerle) birlikte değişti. 1962 yılında Fevzi Tokat tarafından kurulan şirketin, 4 erkek kardeşten en büyüğünün kol kanat germesiyle başarı serüveni de başlamış oldu. Yörük bir aile, baba Atatürkçü bir İmam. Molla İbrahim. Kardeşlerden hepsi ilkokul mezunu. Ancak en küçük kardeş Yasin Tokat, ziraat fakültesini bitiriyor ve şirketin dümenine o geçiyor. Toplamda yıllık 5-6 milyon litre şarap üretim kapasitesine ulaşan olan Yasin Tokat’ın Pamukkale Şarapları Türkiye’de üretimde ilk 5, ihracatta ise ilk 3 Şirket arasında yer alan ve Türkiye şarap üretiminin yüzde 15’ini gerçekleştiren bir firma.



GÜNEY’DE ERKEK ÇOCUKLARA EN ÇOK VERİLEN İSİM; “YASİN!”
Güne­y’­e yap­tı­kları her ya­tı­rım ay­nı za­man­da bir sos­yal so­rum­lu­lu­k görevi olarak kabul eden Tokat Ailesi ve Yasin Tokat.Gü­ney­li genç­le­rin eği­tim­le­ri­ne kat­kı­da bu­lun­ulan bir va­kıf da kur­du. Burada ba­şa­rı­lı ve is­tek­li genç­le­re des­tek olan Tokat tesislerinde. “cib­reyi hay­van ye­mi ola­rak sa­tı­yo­r ve cib­re ge­li­ri­ni öğ­ren­ci­le­re burs ola­rak da­ğı­tılan” bir de sistem oluşturmuş. İşte adeta Güney’in ve Güneyli’nin “babası” olarak bilinen, tanınan ve anılan Yasin Tokat ilçede öyle bir etki ve öneme sahiptir ki; Güney’de erkek çocukların adı genellikle Yasin, konulmuştur.



DENİZ BAYKAL İLE ARKADAŞTI
Evet, Denizlili ünlü ve tanınmış iş insanı (Biz gazetecilerin Yasin Ağabeyi) Yasin Tokat kentin sol sosyal demokrat görüşe sahip bir önemli aktörüydü. (Denizli’nin Güney İlçesi’nin son 50-60 yılda solcu, ilerici ve Atatürkçü olmasına etkisi olan isim Yasin Tokat, aile ise Tokat’lardı) CHP’nin önemli liderlerinden Deniz Baykal ile özel bir dostluk ve arkadaşlıkları vardı.



SAYIN BAKANIM'IZI!” KAYBETTİK!
Her ne zaman bir seçim olsa siyasi kulislerde adı CHP’den vekil adayı olarak anılırdı. (Biraz istekli olsa kesin Milletvekili seçilirdi) Ona özelikle siyasetin ısındığı dönemlerde “Sayın Bakanım!” diye seslenir, o da bana “Sayın Müsteşarım!” derdi, kahkahalar arasında. Dünyanın dört bir yanına şarap ihraç eden (Marks&Spencer Zincir Mağazaları) ve Fazıl Say, Ertuğrul Özkök gibi isimlerle de dostlukları bulunan, ürünleri ile Şarap ve Bağcılığın Başkenti Fransa’da düzenlenen Şarap (Tadım) Yarışmalarında dahi çok sayıda ödül alan ve Güney Bağları’nın adını; “Napa, Bordo ve Toskana Vadisi’ne” dönüştüren Yasin Tokat bu ani vedası ile “bütün dostları, yakınları, arkadaşları, kısacası sevenlerini” ve özellikle de Güneylileri üzüntüye boğdu.



HAYATTAN VE ÜRETİMDEN DAMITILMIŞ 50 YILLIK BİR BAŞARI ÖYKÜSÜ!
Yasin Tokat’ın yoğun bakıma alındığı haberini aldıktan sonra, dostumuz ve ağabeyimiz olarak gördüğümüz bu mütevazi, güleç yüzlü ve en önemlisi de yüce gönüllü yurtsever iş insanını nasıl “anmam ve yazmam gerek” diye düşünmeye başladım. Tanınmış iş insanından bizde kalanlarla, sohbetlerinden hatırladıklarımızla ve bundan 18 yıl önce Cahit Akyol isimli Gazeteci arkadaşımızın detaylı röportajından notlarla Yasin Tokat’ı anlatalım ve yad edelim istedik. Ruhu şad olsun, yıldızlar ve ışıklar içinde uyusun!”



O’ İMAM BABANIN, ŞARAP ÜRETEN OĞLUYDU!
Pamukkale Şarapçılık 1958’de Denizli’nin yüksek rakımlı Güney İlçesi’nde, bir aile şaraphanesi olarak kuruldu. 1993’e kadar ürettiği şarabı ağırlıklı olarak Ege ve Akdeniz’deki turistik tesislerde satan firma, son 30 yılda milyonlarca litrelik üretim hacmine ulaştı.
Köylülere ve üreticiye ücretsiz dağıtılan fidelerden, kaliteli üzümler üretiliyor, bunlar şaraba dönüşüyor. Türkiye’nin ilk Şiraz bağları da bu çabanın sonucunda, 1999’da Güney’de kuruldu. İlk yerli Şiraz’ı üreten Pamukkale Şarapçılık, 16 farklı şarap çeşidiyle Fransa ve Almanya’ya açıldı. Güney İlçesi, Denizli’nin kuzeyinde, deniz seviyesinden 850 metre yükseklikte bir plato. Çevresi, Ege’nin şarapçılık merkezi. Köyleriyle birlikte nüfusu 16-17 bin olan ilçede, 5 bin kişi bağcılıkla geçiniyor. Bölgenin toprağında çakıl, kil, kireç taşı yoğun. Kara iklimi nedeniyle geceyle gündüz arasındaki sıcaklık farkı yüksek. Doğası, şaraplık üzüm yetiştirmek için ideal. Üzümler yavaş yavaş olgunlaşıyor, bozulmadan mükemmel lezzete ulaşıyor.



YASİN TOKAT; KAVAKLIDERE VE DOLUCA’YI İLÇEYE ÇEKTİ
Türkiye’de kaliteli şaraba ilginin artmasıyla birlikte, ilçedeki şarapçılık yatırımları yoğunlaştı. Önde gelen şarap firmalarından Kavaklıdere ve Doluca, Güney’den bağlar satın aldı. Pamukkale Şarapları ise zaten Güney’in en eski üreticilerinden. İklimin, toprağın gerçek potansiyelini fark eden firma, son 10-15 yıldır iyi üzüm yetiştirmeye, kaliteli şarap üretmeye yöneldi, markalaşma yolunda önemli adımlar attı. Pamukkale Şarapları sahibi ve aynı zamanda Şarap Üreticileri Derneği Başkanı Yasin Tokat Güney’in verimli topraklarında 1950’lere kadar yaygın olarak bağcılık yapıldığını, şıranın pekmeze dönüştürülüp pazarlarda satıldığını söylüyordu. O’nun anlatımına göre zamanla pekmezin yerini şarap almıştı: Tokat, “1958’de hep birlikte şarapçılığa yöneldiler. İstanbul’a fıçılarla şarap gönderilirdi. Bu sayede ilçe halkı yeniden gelire kavuştu" diyordu.



İMAM BABANIN İZNİYLE OĞULLAR ŞARAPÇI OLDU
Tokat ailesi Koparan Köyü’nden. Baba Molla İbrahim yörenin eğitim görmüş imamlarından. Yine Yasin Tokat anlatıyor; "1962’de ağabeyim şaraphane kurmaya karar verdi. Ama babamın izni gerekiyordu. Atatürk ve İsmet İnönü hayranı olan babam, ağabeyime şöyle dedi: ’Aldığım din eğitimi gereği şarapçılık yapmana taraftar değilim. Karşı da değildim. Şarap üretmeyi, satmayı dinimiz kabul etmez ama bu bir ticaret. Şarap üretin ama kendiniz kullanmayın.’ Koşullu onayı alan ağabeyim Fevzi Tokat şaraphaneyi açtı."



10 YIL SONRA AĞABEYİ FEVZİ TOKAT’A KAVUŞTU!
2014 yılında vefat eden Fevzi Tokat, yılda 100 bin litre kapasite ile şarapçılığa başladı. Aile şirketi Pamukkale Şarapçılık’ı kurdu. Firmanın ortakları beş kardeş. Şirketin yönetimini 1972’de, üniversiteden mezun olan Yasin Tokat üstlendi. Bornova Ziraat Fakültesi Gıda ve Fermantasyon Teknolojisi Bölümü’nü bitiren Yasin Tokat, o tarihten bugüne şarap dünyasındaki gelişmeleri yakından izliyor, firma politikalarını buna göre belirliyor. Eşi Ülkü Hanım da okul arkadaşı. Yasin Tokat uzun yıllar her fırsatta yurtdışındaki bağları, şaraphaneleri gezneyi hiç ihmal etmiyor."Ama bize iyi şarap yapımını öğreten, yılların tecrübesinden çıkardığımız sonuçlardır" diyordu. Pamukkale Şarapçılık’ın aile şirketinden iddialı bir markaya dönüşme süreci 25-30 yıl önce başladı. Yine Yasin Tokat anlatıyor; "Bölge toprağını, iklimini uzmanlara incelettik. Koşullara en uygun şaraplık üzüm türlerini belirledik. Yurtdışından fide getirttik. Türkiye’deki araştırma enstitülerinden aşı kalemleri aldık. Bunları köylüye ücretsiz dağıttık. Asmaları uzmanlara sürekli kontrol ettirdik. Köylüye tel verdik. Nihayet arzu ettiğimiz kaliteli üzümler üretilmeye başlandı."



İLÇEYE TERSİNE GÖÇÜ BAŞLATTILAR!
Pamukkale Şarapçılık’ın öngördüğü koşullarda üzüm üretimini sürdüren, sözleşme imzalayan köylülerin sayısı 460’ı bulmuş. Bağbozumunda üç bin dönümlük bağlardan toplanan üzümler, kurulan ulaşım ağı sayesinde, dalından koptuktan yarım saat sonra şaraphane kapısına ulaşıyor. Bekletmeden sıkılıp tanklara alınıyor. "Köylü üzümden para kazanınca Güney’i terk edip şehirlere göçenler geri gelmeye başladı. Sadece köylüler değil emekli memurlar, bürokratlar, profesörler arazi alarak bağcılık yapmaya başladı" diyor Yasin Tokat.
Emin adımlarla büyüyen Pamukkale Şarapçılık, zamanla sektördeki 72 şirketin arasında kendine yer edindi. 5-6 milyon litrelik üretimiyle Türkiye pazarının yüzde 10-15’ine sahip oldu.



TOKAT’A GÖRE GÜNEY; NAPA VADİSİ, VE BORDEAUX BÖLGESİYLE REKABET EDECEK TEK YER!
Yasin Tokat’a göre Güney ilçesi California’daki Napa Vadisi, Fransa’daki Bordeaux bölgesiyle rekabet edecek iklim koşullarına sahip. Bölgede Cabernet Sauvignon, Merlot, Bordo Merlot türü üzümler başarıyla yetiştiriliyor. 1999’da Türkiye’nin ilk Şiraz bağlarını kurmak üzere harekete geçmesinin ardında da bu başarı yatıyor. "Bağlardan ilk yerli Şiraz’ı ürettik. Chardonnay, Kalecik Karası gibi kaliteli üzüm çeşitlerini de diktik. Bunlardan da şaraplar yaptık. Yerli ve yabancı kökenli üzümlerden Trio adını verdiğimiz beyaz ve kırmızı üçlü kupajlar harmanladık." Güney’deki şarap fabrikasına bir de özel mahzen yaptırmış Yasin Tokat. "Yurtdışındaki mahzenleri gezdikten sonra karar verdim yaptırmaya" diyor. "500 bin YTL harcadım. Yıllandırma işlemi için Almanya’dan 160, Fransa’dan 105 meşe fıçı ithal ettim. Bu fıçılarda Chardonnay, Şiraz ve Kalecik Karası şaraplarını kontrollü şekilde dinlendiriyoruz." Mahzen, şaraphaneyi gezmek isteyen ziyaretçilere de açık. Özel bir ışıklandırma sistemiyle dekore edilmiş. Mahzende tadım bölümü bulunuyor. Tokat’ın hayali, yeni aldığı 200 dönümlük bağda Fransız usulü bir şato kurmak. Birkaç yıl içinde şaraplarında Fransız kalitesine ulaşıp, bu bağlardaki şatosunda ziyaretçilere ikram etmek.



***Asmalar neden ağlar, hiç düşündünüz mü? Bağcılıkta geç dönemde, gözlerin uyanmasına yakın ilkbaharda toprağın belli bir sıcaklığa eriştiği dönemde yapılan budama uygulamaları sonucu asmaların kesim yerlerinde damla damla su akmaya başlar. İşte buna üreticiler “asmalar ağlıyor der.

*** Pamukkale Şarapçılık Yönetim Kurulu Başkanı Yasin Tokat 21 Temmuz Pazar (yarın) Güney Çarşı Camii'nde kılınacak öğle namazına müteakip Yellice mezarlığına defnedilecek.




 
fixed-whatsapp-icon