Ekonomist Prof. Dr. Ersan Öz, son dönem mali ve ekonomik gelişmeleri Metropol TV’ye değerlendirdi. Ersan Öz, konut satışları, işsizlik verileri, ihracat, tarım, sanayi üretimi ve bütçe gerçekleşmeleri ile ilgili görüşlerini aktardı. İşte Ersan Öz’ün tespit ve yorumları….
KONUT SATIŞLARI
“İlk tespit konut satışlarına dair. Türkiye genelinde konut satışları Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12,9 azalmış, geçen Ağustostan bu yana kaydedilen ilk gerileme. Böylelikle geçen yılın Ağustos ayının ardından yıllık bazda ilk kez gerileme yaşandı. Yaz aylarında tatiller ve arada gerçekleşen bayramların da etkisi büyük tabi. Hem düşüşün önüne geçilmesi hem de sektörün daha sağlıklı işletilmesi adına, konut ve gayrimenkul sektörüne dair Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Eylül ayında yeni bir program açıklayacağı konuşulanlar arasında”
İŞSİZLİK VERİLERİ
“Diğer açıklanan bir veri işsizlik oranına dair. TÜİK, 2022 yılı ikinci çeyrek işsizlik rakamlarını açıkladı. Buna göre yılın ikinci çeyreğinde işsiz sayısı yüzde 0,4 düşüşle 43 bin kişi azalarak yüzde 10,6 seviyesinde gerçekleşti. İstihdam oranı ise 1,1 puanlık artış ile yüzde 47,7 oldu. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki çeyreğe göre 0,4 puanlık azalış ile yüzde 20,3'e geriledi. İstihdam edilenlerin yüzde 16'sı tarım, yüzde 22'si sanayi, yüzde 5,9'u inşaat, yüzde 56,1'i ise hizmet sektöründe yer aldı. Ücretli çalışanlarda bir önceki aya göre yüzde 6,3 artarken, sadece inşaat sektöründe yüzde 1 azalma gerçekleşti ki bu da konut sektörünün durumuna paralel bir istatistik”
İHRACAT PERFORMANSI
“2021 yılında yakalanan ivme ile rekorlar kırarak devam eden ihracat performansı 2022 de de hız kesmeden devam ediyor. Temmuz ayında ihracatımız bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 13,4 artarak 18,6 milyar dolara yükseldi. İthalat yüzde 40,8’lik artış ile 29 milyar 132 milyon dolar olurken bunun bir sonucu olarak dış ticaret açığımızda yüzde 144,5’e varan bir artış gerçekleşmiştir. İhracattaki performansı değerlendirirken ihracatın büyümeye olan etkisini göz önünde bulundurduğumuzda 2021 yılının tamamında yüzde 11 olarak gerçekleşen büyüme oranımızın 4,9 puanını oluşturan net ihracat 2022 yılının ilk çeyreğindeki yüzde 7,3’lük büyümeye de 3,5 puanlık katkıda bulunmuştu. İhracat performansımızdaki başarıyı ithalat artışımızda yavaşlama olarak kaydetmeye başlayabilirsek dış ticaret ve cari açığımıza o ölçüde katkı yansıyacaktır, dış borç yükü de azalacaktır. Özellikle ihracat performansının ABD ve AB bölgesinde yüksek sesle konuşulan ve rakamlara yansımaya başlayan resesyon etkisiyle yavaşlayarak devam etmesi öngörülmekte”
TARIM
“Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi, geçen ay ilk kez gerçekleşen bir aylık gerilemenin ardından (Kasım 2021 den bu yana) yeniden yükselişe geçti. Tarım-ÜFE, Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 5, bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde 157,89 artış kaydetti. İthal girdi oranı yüksek olan tarım sektöründe, döviz kurlarında yaşanan artış maliyetlere önemli derecede etkide bulunmaktadır. Özellikle temel gıda fiyatlarındaki artışı frenlemek amacıyla bu hafta Tarım Kredi Kooperatifleri’nin indirimli satışları başladı. Hem fiyatlarda hem ÜFE de kısmi ekonomik ve psikolojik düşüş şeklinde yansımalar görebiliriz”
SANAYİ ÜRETİMİ
“Büyümemizin sürdürülebilir olmasının en önemli sacayaklarından sanayi üretimi haziran ayında yıllık yüzde 8,5 arttı. Sanayinin alt sektörleri itibariyle 2022 yılı Haziran ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7,1 azalırken, imalat sanayi sektörü endeksi %10,0 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0,6 arttı”
BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
“En önemli raporlardan biri de bütçe gerçekleşmeleri. Hazine ve Maliye Bakanlığı, temmuz ayı bütçe gerçekleşmeleri raporunu açıkladı. Buna göre bütçe, Temmuz'da 64 milyar 19 milyon lira açık verdi. Bütçe sonuçlarına göre ise temmuzda bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 106,7 artışla 196 milyar 980 milyon liraya, bütçe giderleri yüzde 85 artarak 260 milyar 999 milyon liraya yükseldi. Merkezi yönetim bütçesinden bu yılın ocak-temmuz döneminde 1 trilyon 432 milyar 850 milyon lira harcama gerçekleştirilirken, bütçe gelirleri 1 trilyon 462 milyar 390 milyon liraya ulaştı. 7 aylık bütçe fazlası ise 29.5 milyar TL oldu. Geçen yıl temmuzda bütçede 22 milyar 166 milyon lira faiz dışı açık oluşurken bu yıl temmuzda söz konusu rakam 47 milyar 325 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç bütçe giderleri, temmuzda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 108 artarak 244 milyar 305 milyon liraya ulaştı. Temmuzda asgari ücretteki %30 zammın da etkisiyle personel giderleri, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 108,1 artarak 63 milyar 843 milyon lira oldu. Ekonomik gelişmelerdeki seyrin yakın hareketlerde 2022 yi tamamlaması ve 2023 ün ekonomik açıdan daha pozitif bir yıl olması beklentisi ve temennisiyle gelişmeleri takip ediyoruz. Çünkü 2023 de Rusya-Ukrayna Savaşı, Çin-Taiwan gerilimi, Pandemi, Resesyon vb dünyayı hem ekonomik hem psikolojik negatif etkileyen hadiselerin nihayete ereceğini düşünmek istiyoruz”
KONUT SATIŞLARI
“İlk tespit konut satışlarına dair. Türkiye genelinde konut satışları Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12,9 azalmış, geçen Ağustostan bu yana kaydedilen ilk gerileme. Böylelikle geçen yılın Ağustos ayının ardından yıllık bazda ilk kez gerileme yaşandı. Yaz aylarında tatiller ve arada gerçekleşen bayramların da etkisi büyük tabi. Hem düşüşün önüne geçilmesi hem de sektörün daha sağlıklı işletilmesi adına, konut ve gayrimenkul sektörüne dair Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Eylül ayında yeni bir program açıklayacağı konuşulanlar arasında”
İŞSİZLİK VERİLERİ
“Diğer açıklanan bir veri işsizlik oranına dair. TÜİK, 2022 yılı ikinci çeyrek işsizlik rakamlarını açıkladı. Buna göre yılın ikinci çeyreğinde işsiz sayısı yüzde 0,4 düşüşle 43 bin kişi azalarak yüzde 10,6 seviyesinde gerçekleşti. İstihdam oranı ise 1,1 puanlık artış ile yüzde 47,7 oldu. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki çeyreğe göre 0,4 puanlık azalış ile yüzde 20,3'e geriledi. İstihdam edilenlerin yüzde 16'sı tarım, yüzde 22'si sanayi, yüzde 5,9'u inşaat, yüzde 56,1'i ise hizmet sektöründe yer aldı. Ücretli çalışanlarda bir önceki aya göre yüzde 6,3 artarken, sadece inşaat sektöründe yüzde 1 azalma gerçekleşti ki bu da konut sektörünün durumuna paralel bir istatistik”
İHRACAT PERFORMANSI
“2021 yılında yakalanan ivme ile rekorlar kırarak devam eden ihracat performansı 2022 de de hız kesmeden devam ediyor. Temmuz ayında ihracatımız bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 13,4 artarak 18,6 milyar dolara yükseldi. İthalat yüzde 40,8’lik artış ile 29 milyar 132 milyon dolar olurken bunun bir sonucu olarak dış ticaret açığımızda yüzde 144,5’e varan bir artış gerçekleşmiştir. İhracattaki performansı değerlendirirken ihracatın büyümeye olan etkisini göz önünde bulundurduğumuzda 2021 yılının tamamında yüzde 11 olarak gerçekleşen büyüme oranımızın 4,9 puanını oluşturan net ihracat 2022 yılının ilk çeyreğindeki yüzde 7,3’lük büyümeye de 3,5 puanlık katkıda bulunmuştu. İhracat performansımızdaki başarıyı ithalat artışımızda yavaşlama olarak kaydetmeye başlayabilirsek dış ticaret ve cari açığımıza o ölçüde katkı yansıyacaktır, dış borç yükü de azalacaktır. Özellikle ihracat performansının ABD ve AB bölgesinde yüksek sesle konuşulan ve rakamlara yansımaya başlayan resesyon etkisiyle yavaşlayarak devam etmesi öngörülmekte”
TARIM
“Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi, geçen ay ilk kez gerçekleşen bir aylık gerilemenin ardından (Kasım 2021 den bu yana) yeniden yükselişe geçti. Tarım-ÜFE, Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 5, bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde 157,89 artış kaydetti. İthal girdi oranı yüksek olan tarım sektöründe, döviz kurlarında yaşanan artış maliyetlere önemli derecede etkide bulunmaktadır. Özellikle temel gıda fiyatlarındaki artışı frenlemek amacıyla bu hafta Tarım Kredi Kooperatifleri’nin indirimli satışları başladı. Hem fiyatlarda hem ÜFE de kısmi ekonomik ve psikolojik düşüş şeklinde yansımalar görebiliriz”
SANAYİ ÜRETİMİ
“Büyümemizin sürdürülebilir olmasının en önemli sacayaklarından sanayi üretimi haziran ayında yıllık yüzde 8,5 arttı. Sanayinin alt sektörleri itibariyle 2022 yılı Haziran ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7,1 azalırken, imalat sanayi sektörü endeksi %10,0 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0,6 arttı”
BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
“En önemli raporlardan biri de bütçe gerçekleşmeleri. Hazine ve Maliye Bakanlığı, temmuz ayı bütçe gerçekleşmeleri raporunu açıkladı. Buna göre bütçe, Temmuz'da 64 milyar 19 milyon lira açık verdi. Bütçe sonuçlarına göre ise temmuzda bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 106,7 artışla 196 milyar 980 milyon liraya, bütçe giderleri yüzde 85 artarak 260 milyar 999 milyon liraya yükseldi. Merkezi yönetim bütçesinden bu yılın ocak-temmuz döneminde 1 trilyon 432 milyar 850 milyon lira harcama gerçekleştirilirken, bütçe gelirleri 1 trilyon 462 milyar 390 milyon liraya ulaştı. 7 aylık bütçe fazlası ise 29.5 milyar TL oldu. Geçen yıl temmuzda bütçede 22 milyar 166 milyon lira faiz dışı açık oluşurken bu yıl temmuzda söz konusu rakam 47 milyar 325 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç bütçe giderleri, temmuzda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 108 artarak 244 milyar 305 milyon liraya ulaştı. Temmuzda asgari ücretteki %30 zammın da etkisiyle personel giderleri, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 108,1 artarak 63 milyar 843 milyon lira oldu. Ekonomik gelişmelerdeki seyrin yakın hareketlerde 2022 yi tamamlaması ve 2023 ün ekonomik açıdan daha pozitif bir yıl olması beklentisi ve temennisiyle gelişmeleri takip ediyoruz. Çünkü 2023 de Rusya-Ukrayna Savaşı, Çin-Taiwan gerilimi, Pandemi, Resesyon vb dünyayı hem ekonomik hem psikolojik negatif etkileyen hadiselerin nihayete ereceğini düşünmek istiyoruz”
0 Yorum